27 Jul 2024

164. POESÍA GALLEGA. ORIANA MÉNDEZ

-20 May 2024
Traducción

 

Nueva York Poetry Review

Director’s DeskTOP: TRADUCCIÓN

presenta a

Oriana Méndez

 

 

Curaduría: Marisa Russo

Traducción: Oriana Méndez

 

Estos cuatro poemas pertenecen al libro chairas sucesións (Chan da Pólvora, 2023). En concreto, a la sección que cierra el libro: «Después de las llanuras, un cerezo / buscarás la llave / buscarás la vida». Este conjunto ha sido traducido al castellano por la autora. Se trata de inéditos en su versión castellana en exclusiva para Nueva York Poetry Review. 

 

 Despois das chairas, unha cerdeira

 buscarás a chave

 buscarás a vida

 

Despues de las llanuras, un cerezo

buscarás la llave

buscarás la vida

 

O anel que circunda o que pensan e o que en si mesmo é obxecto das súas actividades especulativas fúndense e disólvense coma pó sobre un deserto de sentido ou lava ou territorio que se inunda no interior e xa os configura caracterizados por dous compoñentes matriz: o suceso e o  proceso que os encamiñou, envoltos coma un fragmento de vida que avanzara en retallos esgazados pola nevisca, que intentaran a resistencia e non puideran nada máis que deixarse abanear incluso bruscamente por este conxunto de aire: de ciclón só cando o miras por dentro; polo demais, denso vigoroso e extraño, recoñecíbel polos cabalos, recoñecíbel pola lucidez transparente dos cabalos

 

Algún animal agonizante aparece en ocasións e faino no centro

Hai un bater desapiadado de pombas sen rostro que me anubra

o corazón

 

Esa rúbrica entra en min coma ambiente laranxamente tingue unha nube esa fumareda sanguínea coma min que entro no corazón dunha hedra que unha vez chamei cofre de memoria bloque de sensación esta nube que acado por torsión na que me converto cada vez que se din as horas e sobre a que me desprego por curvaturas; descoñezo o clima do silencio pero recoñezo o meu: esta febre sensacional que se ergue e a ela me aveño a todo o que son e non son, a toda esta memoria son e non son porque me encontro nela e á súa vez xa desapareceu no límite, ao final, ao bordo da  fronteira de cada circunstancia acontecida e contábel pauta pauta en cada marca que xa pasou que xa non hai máis que desprenderse despois

 

O mesmo puro esqueleto do pensamento coma a capilaridade da auga, o contrario a unha concreción: olla árbore que se abre en souto e despréndese colibrí pero observa a aguia recolle un teito e recolléndoo expándeo e ábreo ceo de visións dan danza coma cínifes na súa elástica malla de conxunto e percorréndoo debuxa, coa lembranza dun día sobre todas as demais memorias do mundo, a liña dun horizonte, ese mapa en sucesións, chairas propiamente, que só eu vexo mentres trazo sinapses por cada unha das arestas, ese magma que se di a si mesmo

libramento

 

 

El anillo que circunda lo que piensan y lo que en sí mismo es objeto de sus actividades especulativas se funden y se disuelven como polvo sobre un desierto de sentido o lava o territorio que se inunda en el interior y ya los configura caracterizados por dos componentes matriz: el suceso y el proceso que los encaminó, envueltos como un fragmento de vida que avanzase en retazos desgajados por la nevisca, que intentaran la resistencia y no habían podido nada más que dejarse mecer incluso bruscamente por este conjunto de aire: de ciclón solamente cuando lo miras por dentro; por lo demás, denso vigoroso y extraño, reconocible por los caballos, reconocible por la lucidez transparente de los caballos

 

Algún animal agonizante aparece en ocasiones y lo hace en el centro

Hay un aleteo despiadado de palomas sin rostro que me nubla

el corazón

 

Esa rúbrica entra en mí como ambiente naranjamente tiñe una nube esa humareda sanguínea como yo que entro en el corazón de una hiedra que una vez llamé cofre de memoria bloque de sensación esta nube que alcanzo por torsión en la que me convierto cada vez que se dicen las horas y

sobre la que me despliego por curvaturas; desconozco el clima del silencio pero reconozco el mío: esta fiebre sensacional que se levanta y a ella me avengo a todo lo que soy y no soy, a toda esta memoria soy y no soy porque me encuentro en ella y a su misma vez ya desapareció en el límite, al final, al borde de la frontera de cada circunstancia acontecida y contable pauta pauta en cada marca que ya pasó que ya no hay más que desprenderse después

 

El mismo puro esqueleto del pensamiento como la capilaridad del agua, lo contrario a una concreción: mira árbol que se abre en bosque y se desprende colibrí pero observa el águila recoge un techo y recogiéndolo lo expande y lo abre cielo de visiones dan danza como cínifes en su elástica malla de conjunto y recorriéndolo dibuja, con el recuerdo de un día sobre todas las demás memorias del mundo, la línea de un horizonte, ese mapa en sucesiones, llanuras propiamente, que sólo yo veo mientras trazo sinapsis por cada una de las aristas, ese magma que se dice a sí mismo

alumbramiento

  

 


 

A CERDEIRA

 

Nácese das mans e vexo os signos do que nace

vermello pel contra pel carne zume agroma

o máis pequeno do mundo

aquilo, o máis humilde que Imaxinación poida ver:

 

é un froito compartido

ou son eu sostendo o froito de nós os dous

para que veñas, mentres fóra está xeando

mentres a avoa xa faleceu

e regresa en ocasións o seu humor ácueo

e todo o demais iniciou xa o último tramo

do camiño

da súa extinción?

 

Se non son eu, quen sostén

apoiado no límite incorpóreo

desa porta incorpórea

o froito de nós os dous?

 

 

EL CEREZO

 

Se nace de las manos y veo los signos de lo que nace

rojo piel contra piel carne zumo germina

lo más pequeño del mundo

aquello, lo más humilde que imaginación pueda ver:

 

es un fruto compartido

o soy yo sosteniendo el fruto de nosotros dos

para que vengas, mientras fuera está helando

mientras abuela ya falleció

y regresa en ocasiones su humor ácueo

y todo lo demás ha iniciado ya el último tramo

del camino

de su extinción?

 

Si no soy yo, ¿quién sostiene

apoyado en el límite incorpóreo

de esa puerta incorpórea

el fruto de nosotros dos?

 

 


 

A CHAVE

 

Unha porta que dá paso a unha sala de sombras

e a outra e a outra máis

transítase a construción deshabitada

poden ulirse os veráns distintos e idénticos

veráns séculos atrás agosto de 1994 de 1992

aínda se pode dicir que se detecta

o olor dos cadáveres porque hai seres vivos

que os levan en si

e entón alguén dubida:

permanece algunha substancia capaz

algo que por si só poida proliferar

que conteña semente dalgunha clase viva

disposta a desanoarse?

interrogación fronte a interrogación que esvara

nun movemento desexante nunha pulsión

proxenie tras proxenie aprazada

 

Quizais pareza que se deixa oír o vestixio sonoro

de alguén que arrastra un fonema no seu falar

pero arrastra consigo unha longa fileira de noites

 

Unha palabra que sexa suficiente

esa non a arrastra consigo

           

Repara nun murmurio que crepita

aínda se pode sentir na casa

o son do animal nocturno branco alado

o vestixio que indica:

 

permanece inmóbil tan só unha roda

pero permanece unha roda inmóbil aquí

                                    

 

LA LLAVE

 

Una puerta que da paso a una sala de sombras

y a otra y a otra más

se transita la construcción deshabitada

pueden olerse los veranos distintos e idénticos

veranos siglos atrás agosto de 1994 de 1992

todavía se puede decir que se detecta

el olor de los cadáveres porque hay seres vivos

que los llevan en sí

y entonces alguien duda:

permanece alguna substancia capaz

algo que por sí sólo pueda proliferar

que contenta semilla de alguna clase viva

dispuesta a desatarse?

interrogación fronte a interrogación que resbala

en un movimiento deseante en una pulsión

progenie tras progenie aplazada

 

Quizás parezca que se deja oír el vestigio sonoro

de alguien que arrastra un fonema en su decir

pero arrastra consigo una larga hilera de noches

 

Una palabra que sea suficiente

esa no la arrastra consigo

 

Repara en el murmullo que crepita

todavía se puede sentir en la casa

el sonido del animal nocturno blanco alado

el vestigio que indica:

 

permanece inmóvil tan sólo una rueda

pero permanece una rueda inmóvil aquí

 

 


                                    

A VIDA

 

Alguén xace na area dos seus soños

nada se compara con esta luz

ti poderías comprendela porque traballas

a causa clara

entre as túas mans cada día

coma o mel víraste lento e creas a luz

 

Todas as substancias e as ideas están en min

tumbada sobre as areas dun deserto

todas as substancias en min

arden sobre o deserto, di

e non pensa poder afirmar se perdeu

completamente a cabeza

pero si comezou a ver o invisíbel:

 

Que ao longo deste poema falouse dun home que xogaba

con serpes naquela ventá

Que agora el sae do idioma como creado

dalgunha materia xelatinosa

que sae da súa serpe

que se achega

que oscila diante de quen xace na area dos seus propios

soños

e inicia unha danza

unha despedida que non se comprende

para caer da maneira en que unicamente un raio pode caer

caer sendo un raio

 

Que ti pertences ao mundo que pertence ao que debe salvarse

 

Que todo aquilo que posuamos sexa mutuamente

sexa o máis fráxil entre as fragas do universo

 

 

LA VIDA

 

Alguien yace sobre la arena de sus sueños

nada se compara con esta luz

tú podrías comprenderla porque trabajas

la causa clara

entre tus manos cada día

como la miel te giras lento y creas la luz

 

Todas las substancias y las ideas están en mí

tumbada sobre las arenas de un desierto

todas las substancias en mí

arden sobre el desierto, dice

y no piensa poder afirmar si ha perdido

completamente la cabeza

pero sí comenzó a ver lo invisible:

 

Que a lo largo de este poema se habló de un hombre que jugaba

con serpientes en aquella ventana

Que ahora él sale del idioma como creado

de alguna manera gelatinosa

que sale de su serpiente

que se acerca

que oscila delante de quien yace sobre la arena de sus propios

sueños

e inicia una danza

una despedida que no se comprende

para caer de manera en que únicamente un rayo puede caer

caer siendo un rayo

 

Que tú perteneces al mundo que pertenece a lo que debe salvarse

 

Que todo aquello que poseamos sea mutuamente

sea lo más frágil entre las arboledas del universo

 

 


 

Oriana Méndez (Galicia, España, 1984). es una poeta en lengua gallega. Ha publicado los libros de poesía Derradeiras conversas co capitán Kraft (2007), Cero (2011), O que precede a caída é branco (Premio de poesía do Concello de Carral, 2015), O corazón pronúnciase extenso (Premio de Poesía Rosalía de Castro, 2019), Interna (Premio de Poesía Afundación, 2020) y, a fines de 2023, chairas sucesións. Forma parte, entre otras, de antologías como Anthology of Galician Literature (1981-2011); 13. Antología de la poesía gallega próxima (Papeles Mínimos), o Poesía bajo sospecha. españolas nacidas entre 1976 y 1993 (Animal Sospechoso). Algunos de sus poemas se han traducido al castellano -en revistas como Nayagua, revista del Centro de Poesía José Hierro; Santa Rabia Poetry, de Perú o Aullido. Revista de literatura; al inglés, en Waxwing Literary Journal y, recientemente, al francés e la revista digital Eurolitkrant. Además de participar en festivales y encuentros literarios, traduce poesía entre francés, castellano y gallego. Recientemente, ha visto la luz el volumen que recoge Las iluminaciones y Una temporada en el infierno (Rimbaud), traducido junto a la también poeta Tamara Andrés para la editorial Cuatro Lunas.

 

 


Compartir